De regio Noordoost-Brabant heeft een sterke economische basis, maar het benutten van haar volle potentie blijft een uitdaging. Otto Raspe, Hoofd RaboResearch Regio’s, Innovatie, Duurzaamheid en Ondernemerschap, voerde recentelijk een onderzoek uit naar de economische vernieuwing en regionale samenwerking in deze regio. Het rapport onthult belangrijke inzichten over de huidige stand van zaken en de kansen voor groei. Dit artikel duikt in de belangrijkste conclusies van het onderzoek en biedt concrete handvatten voor bestuurders om samen te werken aan een toekomstbestendige regio.

De natuur en biodiversiteit in Noordoost-Brabant staan onder druk. Tegelijkertijd zijn er grote kansen om het buitengebied om te vormen tot een aantrekkelijk, veerkrachtig landschap dat niet alleen goed is voor flora en fauna, maar ook voor boeren, recreanten en bewoners. Volgens Désiré van Laarhoven, bestuurlijk trekker van het programma Natuur & Landschap en wethouder in Boxtel, is regionale samenwerking hierin cruciaal. “Door over gemeentegrenzen heen te kijken, kunnen we veel sneller stappen zetten en écht impact maken”, zegt ze enthousiast. In dit artikel deelt Désiré haar visie op natuurontwikkeling, het belang van de groen-blauwe dooradering en hoe de regio gezamenlijk richting 2050 werkt aan een leefbaar en toekomstbestendig platteland.

Noordoost-Brabant is een regio met veel kleine kernen. Alleen de gemeente Land van Cuijk telt al 33 kernen en vormt daarmee de grootste plattelandsgemeente van Brabant. Goed leven, wonen en werken in onze regio betekent ook dat voorzieningen in het buitengebied goed bereikbaar moeten zijn. Antoinette Maas, Wethouder Duurzaamheid, Natuur en Mobiliteit bij de gemeente Land van Cuijk heeft binnen RNOB onder andere de bereikbaarheid van kleine kernen als aandachtsgebied.

In Noordoost-Brabant werken verschillende regionale samenwerkingsverbanden samen aan de brede welvaart en daarmee een goede toekomst van onze regio. Een veerkrachtige arbeidsmarkt is daar onderdeel van. Noordoost Brabant Werkt (NOBW) is hét regionale samenwerkingsnetwerk dat zich richt op een veerkrachtige arbeidsmarkt in onze regio, waar plaats is voor alle talenten en werk voor iedereen die wil werken. Binnen NOBW is Harald Odinga voorzitter van de stuurgroep Jongerenaanpak en Voortijdige Schoolverlaters (VsV) en hij is lid van het Voorzittersoverleg NOBW. Hij vertelt over de actuele ontwikkelingen op de arbeidsmarkt, de rol van NOBW, en hoe regionale samenwerking, ook met RNOB, essentieel is in het aanpakken van arbeidsmarktvraagstukken.

Water speelt een essentiële rol in onze leefomgeving en in allerlei ruimtelijke opgaven, zoals wonen, landbouw en natuurbeheer. Die rol wordt steeds belangrijker in het licht van klimaatverandering. Op het ene moment maken we ons zorgen of we al dan niet droge voeten houden. Het andere moment slaat de droogte weer toe en hebben boer, burger en natuur water tekort. De waterschappen zijn als waterbeheerders verantwoordelijk om ook in de toekomst om te gaan met deze delicate balans. Als Strategisch adviseur landelijk gebied zet Ton Cornelissen de koers van Waterschap Aa en Maas mee uit en heeft hij een actieve rol in RNOB. 

Succesvol samenwerken is meer dan alleen het samenbrengen van partijen. Het begint met een gedeelde urgentie en een gezamenlijk inhoudelijk perspectief. Het succes van een samenwerking ligt, volgens organisatieadviseur Stan van de Laar, in het begrijpen ‘waarom’ je het ‘samen’ doet: het herkennen én erkennen van het gezamenlijk belang. Daarnaast is een scherpe inhoudelijke agenda belangrijk, die je met elkaar en met daadkracht weet te realiseren. 

Raadsleden en bestuurders in onze regio voelen zich soms nog op afstand tot AgriFood Capital. Sander Groenen, directeur van AgriFood Capital sinds 1 april 2024, is zich hier als geen ander van bewust. De sleutel ligt volgens hem in ‘elkaar nóg beter betrekken. Hij verwijst hierbij naar de wijze woorden van de Chinese filosoof Xun Kuang: “Iets dat je vertelt, wordt vergeten. Iets dat je leert of laat zien, kan men zich misschien herinneren. Pas als je iemand echt betrekt, zal hij het begrijpen en ervan leren”. En dat is ook precies de manier waarop Sander richting wil geven aan AgriFood Capital.

“Noordoost-Brabant is een zelfbewuste regio. De regio is ondernemend, regelt haar zaken graag goed en kijkt ook naar elkaar om”, vindt Bram Loeffen. Als Programmamanager Kwaliteit Openbaar Bestuur bij de provincie Noord-Brabant is hij verantwoordelijk voor de contacten met verschillende overheden en de samenwerking tussen provincies. Hij weet als geen ander wat het belang is van regionale samenwerking. 

Hoe houd je je als ondernemer staande in deze zeer dynamische wereld? De consument is kritisch, veeleisend en veranderlijk, de concurrentie groot. Gelukkig telt onze regio Noordoost-Brabant veel goede ondernemers en diep gewortelde ondernemingen die voor onderlinge kruisbestuiving zorgen. Dat betekent echter niet dat we achterover kunnen leunen, waarschuwt Fleur de Best, regiomanager Noordoost-Brabant van VNO-NCW Brabant Zeeland. 

Noordoost-Brabant staat voor grote opgaven zoals wonen, stikstof, transitie landbouw en een vitaal platteland. Deze vragen om een integrale en gebiedsgerichte aanpak omdat de oplossing voor het ene vraagstuk effect heeft op het andere. Om dat te realiseren, moeten overheden hun krachten bundelen, vindt Jeroen van den Heuvel, wethouder Maashorst. Hij ervaart het belang én de kracht van regionale samenwerking in de praktijk vanuit zijn rol als voorzitter van de Stuurgroep AgroProeftuin de Peel. 

Haar ambitie is dat alle Brabanders er drie extra gezonde levensjaren bij krijgen. “Daarvoor is niet alleen brede welvaart, maar ook een gezonde leefomgeving belangrijk. En dat begint met een gezonde bodem en schoon water”, zegt Saskia Boelema, gedeputeerde Water, bodem, gezondheid en brede welvaart. Samenwerken is volgens haar een ‘must’ om meer te bereiken. Gelukkig zit samenwerken in het Brabantse DNA. 

“Samenwerken is complex. Het vereist inzet en investering, soms zonder dat meteen duidelijke resultaten zichtbaar zijn”, zegt Melanie Huurneman, Opgavemanager Regionale Samenwerking bij gemeente Land van Cuijk. “Maar juist door het samenspel van lokale ambities en het bundelen van de krachten op regionaal niveau bereik je uiteindelijk samen meer.” 

Noordoost-Brabant is de zesde economische regio van Nederland. Onze regio heeft bewezen veerkrachtig te zijn en zich aan te kunnen passen aan veranderende omstandigheden, met diversiteit, innovatie en sterke samenwerking als drijvende krachten achter het economisch succes. Jan Goijaarts, voorzitter van het regionale portefeuillehoudersoverleg economie, lid van het DB van RNOB en wethouder Economie, Financiën en Dienstverlening in Meierijstad, deelt zijn inzichten en ervaringen over die veerkracht en het belang van regionale samenwerking. 

Noordoost-Brabant staat voor nieuwe uitdagingen op het gebied van mobiliteit en bereikbaarheid. Anton Bolwerk, bestuurslid van POM (Platform Ondernemend Meierijstad) en Commercial Director bij logistieke dienstverlener Van den Bosch, constateert dat de regio een echte autoregio is. 

Maatschappelijk betrokken zijn, kreeg Jeanne van Eert, gemeenteraadslid Boekel, met de paplepel ingegeven. In haar woonplaats Venhorst werden in 1997 de eerste haarden ontdekt van de varkenspest. Als verpleegkundige én dochter van agrarische ondernemers voelde Jeanne zich nauw betrokken bij de discussie die destijds ontstond over de relatie tussen gezondheid en de intensieve veehouderij.

Uit een puzzel kun je niet zomaar een stukje pakken, zonder dat de rest meegaat. Alle stukjes zijn met elkaar verbonden. Zo werkt het ook met de bovenlokale maatschappelijke opgaven. Als je met de ene opgave bezig bent, heeft dat niet alleen gevolgen voor de andere opgaven maar ook voor andere gemeenten. Die verbinding tussen die puzzelstukjes legt Luc van Beurden, beleidsmedewerker milieu en strategisch beleidsmedewerker regionale samenwerking bij MijnGemeenteDichtbij maar al te graag, zowel ambtelijk als politiek bestuurlijk. 

Dit bevel gaf Captain Kirk aan zijn rechterhand Scotty in de Amerikaanse science fiction serie Star Trek in de zestiger jaren. Zal het ooit dé manier worden om van A naar B te reizen? Roy Geers, wethouder van gemeente ’s-Hertogenbosch, zou daar dan graag getuige van willen zijn. Ondertussen werkt hij aan een iets realistischer - maar niet minder uitdagend - mobiliteitspakket voor de stedelijke regio ‘s-Hertogenbosch. 

“Noordoost-Brabant is een regio die veel ambitie toont”, vindt Dorothé van den Aker, Regionaal accountmanager bij de provincie Noord-Brabant. De Brabantse manier van werken geeft die ambitie een extra dimensie. Het zit in het DNA van Brabanders om elkaar te ontmoeten, contacten warm te houden, samen te ondernemen, innoveren én plezier te hebben. “Die kracht moet je gebruiken en versterken”, vindt Dorothé. “Zeker gezien de grote maatschappelijke opgaven waar we voor staan.” 

“Er gebeurt zo ontzettend veel in de regio, meer dan waar ik me bewust van was”, antwoordt Jacco Peter Hooiveld op de vraag wat zijn eerste indruk is van de regionale samenwerking. Eerste indruk als wethouder van gemeente Oss bedoelen we dan, want dat is hij sinds mei 2022. Als raadslid was hij al langer betrokken. Daarvoor werkte hij 24 jaar bij provincie Noord-Brabant. 

Met deze zin opent Maarten Hageman iedere leergang over regionaal samenwerken. Goed samenwerken zorgt namelijk voor meer werkplezier. En dat gunt hij iedereen. Maarten Hageman is adviseur bestuurlijke samenwerking. In die rol helpt hij overheden en organisaties om succesvol(ler) samen te werken. 

"In voedsel herken je vaak het DNA van een gebied. Wát mensen eten, hoe ze het bereiden en op welke momenten ze eten, zegt iets over een streek, stad of land. Het soort voedsel en de manier waarop het geproduceerd wordt, wordt vaak bepaald door de mogelijkheden in het gebied zelf, en heeft ook weer invloed op hoe het landschap ervaren wordt. Dat geldt ook voor Noordoost-Brabant."

Dit jaar gaat Kees van Rooij, burgemeester van gemeente Meierijstad, niet naar het buitenland op vakantie. Hij heeft nog genoeg te ontdekken in Nederland en in onze regio Noordoost-Brabant natuurlijk. “We wonen, werken en recreëren in een fantastische regio, die alleen maar mooier wordt door onze gezamenlijke inspanningen”, licht de burgemeester zijn zomerplannen toe. Hij is trots op hoe de regio ervoor staat.    

De maatschappelijke opgaven waar gemeenten en waterschappen voor staan, zijn ook de opgaven voor het bedrijfsleven. Beiden werken aan oplossingen, elk vanuit hun eigen rol en belang. Om tot werkbare oplossingen te komen, is het belangrijk dat gemeenten en bedrijven elkaar weten te vinden. We interviewden Ton Hillen, bestuursvoorzitter bij het beursgenoteerde bouwbedrijf Heijmans, dat zich positioneert als Makers van de gezonde leefomgeving. 

Wat doe en kun je als gemeente wel zelf en wat niet (meer)? Steeds meer taken en verantwoordelijkheden komen bij gemeenten te liggen. Terwijl de benodigde middelen en mankracht beperkt zijn. 

Hoe zorg je dat gemeenschappelijke lokale opgaven met regionale samenwerking beter worden opgepakt? En hoe organiseren we samen voldoende capaciteit om ermee aan de slag te gaan? Dit is waar Marijke Wilms, gemeentesecretaris / algemeen directeur van gemeente Meierijstad, zich binnen RNOB mee bezig houdt. 

Het komt in Nederland nauwelijks voor dat een waterschap zó samenwerkt met gemeenten. In Noordoost-Brabant gebeurt dat wel. Waterschap Aa en Maas heeft zelfs een positie in het dagelijks bestuur en in andere bestuurlijke overleggroepen van RNOB. 

Verbinding en vernieuwing kenmerken de carrière van Elies Lemkes. Zij stond onder andere aan de wieg van Brainport. Als directeur van Brainport en van ZLTO en later als lector Duurzaam Produceren aan de HAS Hogeschool zette zij zich in voor samenwerking en vernieuwing in de landbouw en voedselverwerking. Al deze kennis en ervaring neemt Lemkes mee in haar huidige functie als gedeputeerde Landbouw, Voedsel, Bodem en Brede welvaart.

In plaats van te sporten nam zij ’s avonds liever plaats aan een bestuurstafel. Ze bekleedde altijd functies van betekenis. Veelal waarbij onderwijs, ondernemerschap en overheid samenkomen. Wobine Buijs is burgemeester van één van de grootste gemeenten van provincie Noord-Brabant. ‘Een betere wereld’, dat is waar ze naar streeft. 

De klimaattop in Glasgow had, na twee weken onderhandelen met zo’n 200 landen, een dagje extra nodig voor de nieuwe mondiale klimaatafspraken. Die uitloop laat maar weer eens zien dat de klimaatopgave, waar we gezamenlijk verantwoordelijk voor zijn, geen gemakkelijke is. 

‘Samenwerken’ wordt in het woordenboek gedefinieerd als de gezamenlijke inzet, van minimaal twee personen of groepen, om een bepaald doel te bereiken. Dat betekent dat betrokken partijen een actieve rol hebben in de samenwerking. 

Maarten Jilisen, wethouder van gemeente Cuijk, heeft een passie voor de economische ontwikkeling van de regio. Als voorzitter van de kopgroep Innovatie & AgriFood binnen het portefeuillehoudersoverleg (poho) Economie maakt hij zich hard voor een bloeiende economie in de regio én in het Land van Cuijk. Hoe kijkt hij aan tegen de regionale samenwerking in RNOB?

Als 11-jarig jongetje keek hij zijn ogen uit toen zijn leerkracht van groep 8 werd beëdigd tot burgemeester. Dát wilde hij ook. En dus schreef hij jaren later, inmiddels een rasechte bestuurder, een sollicitatiebrief aan toenmalig Koningin Beatrix.

“Ik heb al 11 jaar lang de mooiste nevenfunctie van de wereld!" Aan enthousiasme geen gebrek bij Judith Logtens. Als raadslid bij de gemeente Boxmeer voelt zij zich helemaal in haar nopjes. Als ze dit nog eens met vier jaar mag verlengen, dan doet ze dat graag. Zeker nu de herindeling voor de deur staat, want per 1 januari 2022 gaan de gemeenten Cuijk, Boxmeer, Grave, Mill en Sint Hubert en Sint Anthonis samen verder als één gemeente Land van Cuijk. Wat voor impact heeft dat op de regionale samenwerking? Judith geeft haar visie hierop.

Pierre Bos is burgemeester van gemeente Boekel sinds 2008. Een voorrecht vindt Pierre: “De burgemeester komt bij veel aangelegenheden. Zowel op feestelijke gelegenheden als bij droevige momenten. Zo mag je Sinterklaas welkom heten of een minister begeleiden die op bezoek komt, maar je bent ook een luisterend oor of iemand die bemoedigende woorden spreekt, bijvoorbeeld tijdens deze coronacrisis.

Vanaf 2005 is hij dijkgraaf van Waterschap Aa en Maas. Per april 2021 legt hij zijn ambt neer en daarmee ook zijn rol binnen Regio Noordoost Brabant (RNOB). Lambert Verheijen is vanaf het begin betrokken geweest bij RNOB. Hij is al ruim zes jaar voorzitter van het portefeuillehoudersoverleg Duurzame Leefomgeving. Daarnaast is hij lid van het dagelijks bestuur van RNOB. Hij kijkt met trots terug op de ontwikkelingen die hij heeft mogen begeleiden in de regio.

Zijn hart gaat sneller kloppen van complexe maatschappelijke en economische uitdagingen. René Peerenboom, geboren en getogen in de regio Noordoost-Brabant, ging al jong in de politiek. Hij was twaalf jaar lang gemeenteraadslid en Wethouder in Uden. Als Wethouder hield hij zich steeds meer met regionale zaken bezig. Het was dan ook een logische stap om in 2018 de overstap te maken van lokale bestuurder naar regiomanager bij Regio Noordoost Brabant (RNOB). René vertelt over het belang van samenwerken in de regio en de rol die RNOB vervult in het behalen van de gezamenlijke ambities van de regio.