Uitzonderlijk misschien, maar volgens dijkgraaf Mario Jacobs niet meer dan logisch: “Wij moeten ervoor zorgen dat inwoners droge voeten houden, dat er voldoende water is voor de natuur en de landbouw én dat het water schoon is. Dat kunnen we niet alleen. Samenwerking met gemeenten binnen RNOB is voor ons een vanzelfsprekendheid.”

Als één overheid naar buiten

Steeds meer waterschappen in Nederland sluiten zich aan bij regio’s. Vaak alleen als toehoorder. Waterschap Aa en Maas kiest juist voor een actieve rol binnen RNOB, vooral binnen programma’s op het gebied van duurzame leefomgeving. Mario is bestuurslid RNOB en voorzitter van het portefeuillehoudersoverleg Duurzame Leefomgeving. Ook is hij lid van het strategisch kernteam transitie Landbouw en neemt hij deel aan het Bestuurlijk Overleg Transitie Landbouw. 

“Er zijn nogal wat opgaven waar we voor staan met zijn allen, niet alleen het waterschap, maar ook gemeenten, regio’s, provincies, heel Nederland. Als we allemaal afzonderlijk van elkaar de landbouw-, energie-, klimaat- en verstedelijkingsopgaven willen oplossen, dan heb je wel zes keer de oppervlakte van de regio nodig aan ruimte. Dat kan natuurlijk niet. We moeten kiezen en combineren, opgaven in samenhang oppakken, over gemeentegrenzen heen kijken. We moeten als één gemeente, één regio en één overheid denken en doen. Want je moet die puzzel echt gezamenlijk leggen.” 

Landbouw en water onlosmakelijk met elkaar verbonden

Dat doet RNOB onder andere in het Regio Deal project ‘Puzzelen met ruimte’, maar ook in de nieuwe Koersnotitie Landbouw, waarin is beschreven hoe gemeenten, waterschappen en provincie de krachten bundelen om uitvoering te geven aan een duurzame en volhoudbare landbouw in 2030. 

Duurzame leefomgeving

Klimaatverandering is een grote uitdaging voor waterbeheer. “Het weer wordt steeds extremer en onvoorspelbaarder”, schetst Mario. “Dat heeft een enorme impact op onze leefomgeving. Het waterschap moet ervoor zorgen dat gebieden, steden en dorpen gewapend zijn tegen dit extremer wordend klimaat. Onze regio bestaat voornamelijk uit zandgronden. Bij langdurige droogte zakt het grondwaterpeil snel weg, terwijl de natuur en landbouw het water hard nodig hebben. Bij wateroverlast hebben we juist ruimte nodig om beken buiten hun bedding te kunnen laten treden. Allemaal opgaven die ook vragen rond ruimte en grond met zich meebrengen. Dan kom je dus als eerste bij de gemeenten uit. Je kunt niet anders dan samenwerken, anders is de kans groot dat je elkaar als overheden gaat vertragen. En die tijd hebben we absoluut niet meer.”

Verbindingen leggen

Het Aa-dal is zo’n gebied waar natuur en landbouw onder druk staan. Mario: “Met de gebiedsgerichte aanpak (GGA) GroenBlauw willen we herstel van natuur en landschap én nieuwe perspectieven voor boeren realiseren. Het Regio Deal project ‘Puzzelen met Ruimte’ helpt bij de gebiedsafbakening en integrale aanpak van de opgaven in Aa-dal Noord. Zo verbinden we slim de deelgebieden én werken we als één overheid efficiënt samen. Dat zie je ook goed bij NOVI-gebied de Peel waarin gemeenten, regio's, provincies, waterschappen en Rijk de krachten bundelen om, elk vanuit hun eigen taken en bevoegdheden, de kwaliteit van de leefomgeving te verbeteren. AgroProeftuin de Peel is hier een mooi voorbeeld van, waardoor onze gezamenlijke inspanningen ook zichtbaar en tastbaar worden voor inwoners.”

Samenwerking tussen overheid, ondernemers en onderwijs

Het BRE onderzoek (Bestuurlijk Regionale Ecosysteem) laat wel zien dat RNOB op de goede weg is. “Het onderzoek geeft handvatten voor een efficiënte en effectieve samenwerking tussen het bestuurlijk, maatschappelijk en economisch ecosysteem in Noordoost-Brabant. Hoe complexer de opgaven, hoe belangrijker samenwerken is. Niet alleen tussen gemeenten en waterschappen maar ook met bedrijfsleven, kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties. Onze regio is bevoorrecht dat we die link al kunnen maken via AgriFood Capital. Daarnaast maken de twee nieuwe grote fusiegemeenten Land van Cuijk en Maashorst onze regio nog krachtiger.”

Worden water en bodem leidend in de toekomst?

“Water en bodem worden leidend als het gaat om ruimtelijke inrichting” voorspelt Mario. “Waterschappen zullen daardoor een steeds belangrijkere rol gaan krijgen in regio’s. Om gebieden klimaatbestendig in te kunnen richten, moet klimaatadaptie nog wel een betere plek krijgen in de gemeentelijke bestuursakkoorden”, vindt Mario. “Dat is nog niet overal even goed geborgd, maar we moeten ons beseffen dat het klimaat geen rekening houdt met onze agenda’s”. Alleen samen kunnen we zorgen voor goed wonen, leven en werken in onze regio.”