Duurzame verandering

Als gedeputeerde werkt Hagar al bijna vier jaar aan grote opgaven op het gebied van natuur, milieu en landelijk gebied. Ze streeft naar een integrale aanpak waarbij natuur, milieu en leefomgeving in samenhang worden verbeterd en toekomstbestendig worden gemaakt.Haar ambitie is duidelijk: “Ik wil Brabant mooier, sterker en beter maken. Samen met onze partners, waaronder RNOB, wil ik werken aan een brede, duurzame aanpak voor het landelijk gebied.” 

De bevlogen gedeputeerde maakt zich hard voor een robuust en toegankelijk natuurnetwerk, gezondere lucht en een klimaatbestendig landschap. Met water en bodem als leidende principes. Dat betekent dat plannen en activiteiten – zoals woningbouw, landbouw, infrastructuur en industrie – moeten worden afgestemd op wat de natuurlijke grenzen en eigenschappen van water- en bodemsystemen toelaten; niet andersom. 

De kracht van regionale samenwerking

Een belangrijke sleutel tot succes is volgens Hagar een intensieve samenwerking tussen overheden, bedrijven, kennisinstellingen en maatschappelijke organisaties. "We hebben elkaar nodig om oplossingen te vinden voor complexe vraagstukken.” De gedeputeerde noemt als voorbeeld de woningbouw in relatie tot klimaatadaptatie. “We kunnen niet overal uitbreiden. We zitten in een slag om de ruimte. Daarnaast kun je een huis niet meer zomaar ergens neerzetten, je moet ook kijken naar de omgeving. Zijn er geen overstromingsrisico’s, kans op hittestress en is er voldoende groen? We weten inmiddels dat groen een gunstig effect heeft op de gezondheid, met minder zorgkosten als positief gevolg. De maatschappelijke opgaven zijn niet langer meer beperkt tot één domein, maar treffen vaak meerdere domeinen tegelijk. Samenwerken is in deze tijd essentieel."

De samenwerking binnen RNOB is volgens haar een goed voorbeeld van hoe dit in de praktijk werkt. “De Regiodagen en samenwerkingstafels van RNOB zijn bijzonder waardevol. Hier komen onder andere de thema’s water, natuur en ruimtelijke ordening samen. Het is inspirerend om te zien hoe partijen uit verschillende domeinen elkaar tijdens deze bijeenkomsten versterken.”

Stikstof en ruimte

De grootste uitdaging voor Noordoost-Brabant? “Dat is de uitdaging waar iedere regio voor staat: het stikstofdossier. Het houdt ons intens bezig. En ook ruimtegebrek is een grote puzzel die we samen moeten leggen. Maar ik wil mezelf en anderen voortdurend uitdagen om te denken in termen van: hoe kan het wel? Noordoost-Brabant snapt dat volgens mij heel erg goed. Het is een krachtige regio met veel innovatieve ondernemers die coöperatief denken.” 

Onlangs deed de rechtbank in Den Haag uitspraak in de stikstofzaak die milieuorganisatie Greenpeace tegen de Staat had aangespannen. De rechter oordeelde dat de Staat meer maatregelen moet nemen om de neerslag van stikstof op de natuur te beperken. “Tijd voor stilstand is er gewoonweg niet”, reageert de gedeputeerde. “We zoeken ruimte voor wonen, natuurherstel en een gezonde leefomgeving, mobiliteit, de energietransitie, innovaties en een duurzaam toekomstperspectief voor onze boeren. Om dit mogelijk te maken, moeten we met het Rijk oplossingen vinden voor het opheffen van de beperkende randvoorwaarde stikstof en daarmee natuurherstel in Brabant borgen. Het Rijk zal hiervoor nadrukkelijk aanvullende middelen en instrumenten beschikbaar moeten stellen. Versneld natuur herstellen, is – zeker in Brabant – nodig om vergunningverlening weer op gang te brengen en daarmee Brabant weer open te krijgen.”

Op de foto v.l.n.r. Sydney van den Bergh (wethouder Oss), Maartje van Lieshout (Regisseur Natuur en Landschap RNOB), Hagar Roijackers (gedeputeerde provincie Noord-Brabant) en Mario Jacobs (dijkgraaf Waterschap Aa en Maas) tijdens de Regiodag van 28 november 2024

Noordoost-Brabant voorloper

Het vernieuwde uitvoeringsprogramma Natuur en Landschap van RNOB sluit volgens Hagar heel goed aan bij de provinciale ambities. Het programma biedt concrete handvatten om aan de slag te gaan met natuurherstel, klimaatrobuuste inrichting en een gezonde leefomgeving. “Dat maakt het mogelijk om samen snel stappen te zetten. Volop kansen dus om natuur en landschap integraal te versterken in een tijd waarin de ruimte schaars is. Ik kan dan ook niet anders zijn dan enthousiast.” 

Hagar ziet mogelijkheden om noodzakelijke ruimte voor natuur en waterbeheer te combineren met duurzaam wonen, werken en produceren. Dat ondersteunt niet alleen wettelijke verplichtingen maar draagt ook bij aan een klimaatbestendige leefomgeving. “Noordoost-Brabant loopt hierin voorop met initiatieven zoals klimaatrobuuste woonwijken in Rosmalen, natuurinclusieve verdienmodellen voor tuinders en het gebruik van lokale, natuurlijke bouwmaterialen via samenwerkingen zoals Building Balance.” Deze praktische en hoopgevende voorbeelden maken de uitvoeringsagenda Natuur en Landschap volgens de gedeputeerde extra inspirerend. 

Blijven investeren

Met het stoppen van het Nationaal Programma Landelijk Gebied (NPLG) eindigt ook het Brabantse Programma Landelijk Gebied (BPLG). “Toch gaan we gewoon door met onze aanpak”, zegt Hagar. “De doelen zijn niet veranderd. We moeten blijven investeren in gebiedsgerichte samenwerking en oplossingen vinden voor stikstofreductie, waterbeheer, en natuurherstel. Het BPLG had veel overeenkomsten met de gebiedsgerichte aanpak groenblauw (GGA) van 2021. Daarom richten we ons de komende jaren op uitvoering van 12 GGA’s, waarbij we de focus gaan leggen op de Natura 2000-gebieden. Daar liggen wettelijke taken om te investeren en grote kansen om natuur en waterbeheer te versterken. In Noordoost-Brabant gaat het dan bijvoorbeeld om Vlijmens Ven, Moerputten, Bossche Broek en aangrenzende natuurgebieden. In deze gebieden zullen we op zoek gaan naar partnerschappen. Maar we moeten ook kijken naar de randgebieden: hoe combineren we wonen, werken en landbouw op een manier die ruimte biedt aan natuur en water?” 

Meer als één overheid werken

Dat gemeenten en waterschappen in Noordoost-Brabant hebben gekozen voor een samenwerking voor onbepaalde tijd, juicht Hagar toe. "Dit laat zien dat men gelooft in de kracht van de regio. Het zorgt voor continuïteit en geeft ons als provincie ook de kans om samen langdurig te bouwen aan een duurzame toekomst. De tijd waarin we verkeren is extra uitdagend, maar er is veel creativiteit, ondernemerschap en lef in de regio.” Maar de gedeputeerde ziet ook verbeterpunten. "We werken nog niet altijd als één overheid. We moeten onszelf uitdagen om nog meer dingen integraal te bekijken en af te wegen. We zullen elkaar aan de voorkant nog beter moeten gaan vinden, zowel op bestuurlijk als ambtelijk niveau.” 

De Regiodagen van RNOB spelen hierin een belangrijke rol, vindt Hagar. “Daar vinden open, eerlijke en volwassen gesprekken plaats, zelfs over moeilijke onderwerpen.” De gedeputeerde waardeert de praktische, hands-on oplossingen die vaak worden gevonden en de afwisseling tussen inspirerende presentaties en gezamenlijke visies. Ze vindt dat iedere bestuurder prioriteit moet geven aan deze dagen, omdat het een kans biedt om knelpunten op te lossen, de samenwerking te versterken en kansen te benutten. Hagar merkt op dat regio West-Brabant slimme korte pitches gebruikt om projecten en updates te delen. Dat zou de Regiodagen van RNOB nog verder kunnen verrijken.

In kansen blijven denken

Hagar sluit af met een persoonlijke boodschap aan bestuurders: "Blijf denken in termen van kansen en hoe het wél kan. De uitdagingen zijn groot, maar dat is de samenwerkingskracht van deze regio ook. Laten we samen blijven investeren in een groen, leefbaar en veerkrachtig Noordoost-Brabant. De keuzes die we nu maken, bepalen hoe de volgende generaties hier kunnen leven. En ik weet zeker dat we samen het verschil kunnen maken."