We leven in en wereld waarin we via data meer en meer digitaal met elkaar verbonden zijn. Data biedt oneindig veel mogelijkheden. Maar data krijgt pas waarde als je deze kunt vertalen naar een praktische toepassing. Hoe zet je data slim in om bijvoorbeeld voorzieningen als huisarts, ziekenhuis, dagbesteding, en sportaccommodaties in het landelijk gebied bereikbaar en daarmee ook vitaal te houden? Deze vraag vormde het vertrekpunt van dit Regio Deal project.

De juiste vraag 

Vanuit de gemeente Maashorst werken Juanita van der Hoek, programmamanager van o.a. data-ondersteund werken en strategisch adviseur Linda IJsseldijk sinds 2020 in een duobaan als projectleider aan dit dataproject. Juanita: “Om goed onderbouwde beleidskeuzes te maken heb je data nodig. Overal is data beschikbaar. Maar hoe weet je welke data je nodig hebt voor wat je wilt weten en hoe je kom daar in het kader van de privacy wetgeving op een veilige manier aan? Het begint met het stellen van de juiste vraag.”

"Met wat we weten kunnen we bijvoorbeeld vaststellen of de voorzieningen op de juiste plek staan", vervolgt Linda. "Maar ook hoe je er het beste naar toe kunt reizen en welke soorten vervoer je daarvoor kunt aanbieden." 

De informatie uit het genoemde voorbeeld is afkomstig van verschillende databronnen, waaronder eigen data van gemeenten. Juanita: “In dit Regio Deal project zorgen we er allereerst voor dat dergelijke ‘rondslingerende’ datasets netjes bij elkaar worden gebracht. Deze sets worden gekoppeld, zonder dat er data-lekken ontstaan. Vervolgens zetten we de data via gecontroleerde datastromen om in bruikbare informatie voor beleidsmakers.” 

Regio Taxi als pilot

Het dataportaal is ontwikkeld aan de hand van een actuele vraag van Regio Taxi Noordoost-Brabant. De Regiotaxi biedt kleinschalig openbaar vervoer, in aanvulling op het reguliere OV van streekbussen, en doelgroepenvervoer. Het regionaal opererende bedrijf, dat wordt gefinancierd met overheidsgeld, wil weten hoe zij haar materieel zo efficiënt mogelijk kan inzetten om de uitgave van publieke middelen te kunnen verantwoorden.

Linda: “Deze vraag heeft betrekking op een goede aansluiting op met name treinen en bussen, hoewel we op meer vragen antwoorden kunnen herleiden uit de beschikbare data. Met behulp van het dataportaal wilden we antwoord krijgen op vragen als ‘waar moeten de taxibusjes staan en wanneer’, ‘hoe zorgen we voor optimaal gevulde busjes’ en ‘hoe groot moet het buspark zijn’. Omdat Regio Taxi Noordoost-Brabant overheidsgeld krijgt, zijn dit soort vragen relevant voor de verantwoording maar ook met het oog op toekomstige investeringen. De antwoorden op deze vragen kan er bijvoorbeeld toe leiden dat taxiritten worden gebundeld. In plaats van meerdere keren met een halfvolle bus naar locaties te rijden, gaan ze minder vaak maar dan wel vol. Hierdoor kunnen ook de tarieven naar beneden.”

Werken met het portaal

Om de juiste informatie uit het dashboard te kunnen halen, moeten de gebruikers 1) een goede analysevraag kunnen stellen, 2) de juiste datasets (laten) aanleveren, 3) de analyse kunnen uitvoeren en 4) de data laten omzetten naar bruikbare informatie. Op de vraag wie er straks kan werken met dit nieuwe regionale dataportaal, antwoordt Juanita: “Je hebt hiervoor een data analist nodig en een beleidsadviseur die de juiste vraag kan stellen.”

Noodzaak van datagedreven werken

in veel coalitieakkoorden van de Noordoost-Brabantse gemeenten staat de ambitie om veel meer data-gedreven te werken. Door een praktische tool, een data-exchange portal, te ontwikkelen, wordt goed en veilig werken gefaciliteerd en gestimuleerd. Juanita vult daarbij aan: “Het portaal dat in dit project is ontwikkeld is uniek voor Nederland. We hebben dit samen met Data Streams gemaakt, een erkende software partij uit Uden.” 

Het project ‘Inzet data voor vitale voorzieningen’ bevindt zich momenteel in de afrondende fase. Het dataportaal in de vorm van een demonstratiedesk staat en is daarmee klaar voor gebruik. In oktober krijgen de gemeentesecretarissen van het Secretarissenteam van RNOB een toelichting en een demonstratie. “Veilig werken met data is namelijk vooral een zaak van bedrijfsvoering”, vertelt Juanita. “Het vraagt iets van de interne organisatie van de gemeente. We gaan samen met de gemeentesecretarissen kijken wie welke rol heeft in de implementatie en het verder uitrollen van het data portaal."