Op 27 september jl. bespraken de Noordoost-Brabantse burgemeesters en wethouders, dijkgraven en DB-leden waterschappen tijdens de Bestuurlijke Heidag 2024 de strategie van de regionale samenwerking in RNOB. Ter inspiratie gaven Floris Alkemade, Otto Raspe en Elly Blanksma hun kijk op de demografische en economische ontwikkelingen en de kansen die er liggen om de regio Noordoost-Brabant sterker te maken.
Jack Mikkers, voorzitter RNOB, reflecteerde op de vooruitgang die sinds de heidag in 2023 is geboekt. Over het toekomstperspectief zei hij: "We hoeven niet altijd compromissen te sluiten. We moeten eerlijk naar elkaar zijn over waar onze regio naar toe moet en het mag daarbij meer schuren." Hij benadrukte het belang van Regio Deals voor de toekomstige ontwikkeling van Noordoost-Brabant. De aanvraag voor een nieuwe deal is momenteel in de maak.
Floris Alkemade, lid van de Staatscommissie Demografische Ontwikkelingen, schetste diverse scenario’s voor de bevolkingsgroei. De belangrijkste uitdagingen zijn de toenemende vergrijzing en de dalende beroepsbevolking. “De echte vergrijzingsdruk moet nog komen, we worden ouder maar ook gezond ouder.” Daarnaast is het aandeel arbeids- en asielmigranten in Noordoost-Brabant de laatste jaren toegenomen.
Nederland verstedelijkt sneller dan andere Europese landen, waarschuwt Floris. Volgens hem ligt de sleutel in robuuste lange termijn keuzes, waarbij de indeling van fysieke ruimte, zorg en woningbouw niet los van elkaar kunnen worden gezien. “Bedenk wat voor een gemeenschap je wilt bouwen.” De zorg vraagt om een fundamenteel andere aanpak, gezien de groeiende vergrijzing, chronische ziekten en personeelstekorten. “Het draait uiteindelijk om sociale cohesie en solidariteit," aldus de voormalig Rijksbouwmeester. “Blijf niet binnen je eigen domein maar zoek de samenhang. Ga voor de lange termijn, maak robuust beleid om schokken op te vangen.”
Otto Raspe, hoofd van Rabo Research, gaf een diepgaande analyse van de economische situatie in Noordoost-Brabant. Hij definieert vier clusters met elk hun eigen dynamiek en sociaal-culturele kenmerken (‘economische ecosystemen’): Den Bosch eo, Oss eo, Meierijstad/Maashorst en het Land van Cuijk. Agrifood is daarbij een verbindende sector.
Otto benadrukte dat, ondanks de relatief stabiele economie van Noordoost-Brabant, de regio de afgelopen tien jaar terrein heeft verloren op het gebied van brede welvaart. Vooral woningtevredenheid, werk-privébalans en sociale cohesie zijn sterk achteruitgegaan. Ook vraagt de (door)ontwikkeling naar een duurzame en inclusieve economie de nodige aandacht. “Noordoost-Brabant heeft economische groei nodig om de brede welvaart te laten groeien.”
Vanwege de ‘vierdeling’ heeft Noordoost-Brabant nog veel onbenut potentieel. De oplossing ligt volgens Otto in het formuleren van een regionale agenda uitgaande van de kracht van de clusters. Deze agenda zorgt voor verbondenheid tussen deze economische ecosystemen. "Economie en brede welvaart moeten daarbij hand in hand gaan," was zijn conclusie.
Elly Blanksma, burgemeester van Helmond en bestuurslid van Brainport, benadrukte de noodzaak om samen te werken met Brainport Eindhoven en ervoor te zorgen dat heel Oost-Brabant profiteert van de groei.
Ze gaf de bestuurders van Noordoost-Brabant een handreiking voor samenwerking en riep hen op om de toegevoegde waarde van de regio Noordoost-Brabant goed in kaart te brengen. Stel jezelf de vraag: wat wil je, hoe wil je de regio positioneren en met wie wil je samenwerken?”
Deze Regioheidag heeft de noodzaak van een nieuwe strategische koers voor de regio inzichtelijk gemaakt. Een nieuwe focus is nodig om als gemeenten en waterschappen in Noordoost-Brabant de uitdagingen van de komende jaren het hoofd te kunnen bieden. De aanwezige bestuurders spreken hun vertrouwen in deze nieuwe koers uit. De uitkomsten van deze bijeenkomst worden de komende periode bestuurlijk en ambtelijk verder uitgewerkt.