Behoefte aan kennisnetwerk rond duurzame dierlijke eiwitten

29 maart 2023

De afgelopen twee jaar hebben bedrijven, kennisinstellingen en overheden in Noordoost-Brabant een haalbaarheidsonderzoek uitgevoerd naar een ontwikkel- en expertisecentrum op gebied van duurzame dierlijke eiwitten. Een plaats waar gewerkt wordt aan het versnellen van innovaties en het opbouwen en delen van kennis op dit terrein.

De werknaam was ‘Ontwikkel- en Expertisecentrum voor Dierlijke Eiwitten’, kortweg ODE. Het onderzoekstraject is eind 2022 afgerond. Conclusie: er komt geen fysiek centrum maar wel een nieuw netwerk gericht op kennisontwikkeling over het verduurzamen van dierlijke eiwitten. Het onderzoek werd mede mogelijk gemaakt door Regio Deal Noordoost Brabant en uitgevoerd onder aanvoering van AgriFood Capital.

Noodzaak van innovatie

Angela van der Sanden, projectleider van ODE en mede-eigenaar van Connecting Agri&Food, kijkt tevreden terug op een intensieve onderzoeksperiode. “In een haalbaarheidsonderzoek is concreet zijn een hele uitdaging. Je kunt wel doelen formuleren maar of en zo ja hoe je die bereikt, zal moeten blijken. Essentieel in het project is om de gemeenschappelijke belangen en ambities te vinden.”

Alle ODE-partners onderschrijven de noodzaak van innovatie bij het verduurzamen van dierlijke eiwitten. “Maar gedurende het traject werd duidelijk dat de verschillende vraagstukken en innovatiebehoeften te ver uiteenliepen om daar nu al een fysiek expertisecentrum omheen te bouwen.”

Gehele keten

De initiatiefnemers van ODE waren AgriFood Capital, de gemeente Oss, HAS green academy, Wageningen UR, de Technische Universiteit Eindhoven en de provincie Noord-Brabant. Gedurende het project sloten ook bedrijven aan. Alle ketenpartners waren betrokken, ook diverse boeren.

Angela is trots op het netwerk dat ODE heeft opgeleverd: “De deelname van Voergroep Zuid, Holland Swine Group, Vion Food Group en Producentenorganisatie Varkenshouderij heeft het project een goede impuls gegeven. Dankzij ODE hebben de samenwerkende partijen veel geleerd over elkaar, over de eiwittransitie en het belang van ketensamenwerking. Dat heeft ertoe geleid dat ze nu samen een netwerk rond duurzame dierlijke eiwitten starten.“

Duurzaam

In het voedselsysteem van de toekomst functioneren dierlijke eiwitketens volledig duurzaam. Daarover zijn de deelnemers aan ODE het volledig met elkaar eens. “Hoewel we meer plantaardig zullen eten, zullen dierlijke eiwitten onderdeel blijven van ons voedingspatroon, en dus ons voedselproductiesysteem”, aldus Angela. “Een volledig plantaardige voedingsketen hoeft ook niet de duurzaamste optie te zijn. Sterker nog, dieren zoals varkens, kippen en runderen krijgen een steeds belangrijkere rol bij het sluiten van de kringlopen en het tegengaan van voedselverspilling. Denk bijvoorbeeld aan kippen die gevoerd worden met reststromen van de voedselindustrie. Of aardappelschillen en etensresten die als het ware omgezet worden in varkensvlees.”

Vier voorwaarden

Angela: “Een duurzame dierlijke eiwitketen voldoet aan vier voorwaarden die met elkaar in balans zijn. Dat gaat over voeding & gezondheid, economie, klimaat en sociaal/cultureel.” De projectleider illustreert het met een voorbeeld. “Je kunt melk produceren op een manier die goed is voor het milieu (voorwaarde ‘klimaat’) maar als het niet betaalbaar is (voorwaarde ‘economie’), dan werkt het niet. Een oplossing die wel betaalbaar is maar maatschappelijk niet gewenst, is ook geen oplossing.”

Diergezondheid als rode draad

De rode draad in een duurzame dierlijke eiwitketen is diergezondheid. “Gezonde dieren zijn niet alleen blije dieren maar geven ook blije boeren”, aldus Angela. “Ook economisch gezien levert een efficiëntere eiwitketen hoogwaardigere eindproducten op, waaronder melk en vlees. Maar denk ook aan de kwaliteit van restproducten die bijvoorbeeld toegepast worden in medicijnen. Om dat te realiseren, is een gezonde leefomgeving van de dieren cruciaal. Hightech oplossingen en data helpen om hier slimme oplossingen voor te vinden.”

Samenwerkingsmogelijkheden

Kijkend naar de rol van hightech en data in het verduurzamen van dierlijke eiwitten maakt Angela een bruggetje naar het project ‘Slimme Varkensketen’ van AgriFoodInnovation - deze samenwerking wordt eveneens ondersteund door Regio Deal Noordoost Brabant. De inhoudelijke kennis die ODE heeft opgeleverd, kan (ook) voor dit innovatieproject relevant zijn.

“In het project 'Slimme Varkensketen' worden sensoren ingezet om het leefklimaat in de stallen te monitoren”, legt Angela uit. “Met als doel: gezonde dieren en betere eindproducten. Alleen al door de situatie in de stallen in kaart te brengen, gaan varkenshouders het stalklimaat nog meer sturen. Klimaatdeskundigen geven adviezen aan boeren om het verder te verbeteren. Daarnaast zijn datascientists bezig om data in de keten te koppelen, van fokkerij tot stal, zo ontstaan er nieuwe inzichten die in de praktijk kunnen worden toegepast. Dat is beter voor dier, boer en ketenpartij.”

Veel geleerd

Frank den Brok: ‘Het ontwikkelcentrum dierlijke eiwitten zoals we aan het begin bedacht hadden komt er (voorlopig) niet. Toch kijken we vanuit Oss terug op een zeer interessant traject. We hebben met elkaar veel geleerd over de eiwittransitie. Samen beseffen we volop dat ook de dierlijke eiwitketen verduurzaamd moet worden. Gelukkig lopen hiervoor al diverse andere initiatieven. We hebben dankzij het ODE traject als overheid, onderwijspartijen en bedrijven elkaar beter leren kennen. En we houden structureel contact, ook dat hebben we afgesproken."

Bedrijven voor het netwerk

Heeft u contact met ondernemers voor wie het nieuwe dierlijke eiwitnetwerk interessant kan zijn? Voor meer informatie kunt u hen doorverwijzen naar Angela van der Sanden: a.vandersanden@connectingagriandfood.nl.

Meer over: Regio Deal Transitie landbouw